Fabrikalar kapıya kilit vurabilir

İhracatta 2 yıl önce 1.3 milyar dolar ile zirveyi gören ayakkabı sektörü, kurdaki kontrol ve artan maliyetlerle hızlı bir inişe geçerken, ithalat ise tarihi zirveye koşuyor. İhracatta yüzde 40 artan fiyatlarla pazar kaybeden sektör, iç piyasada ise Vietnam, İspanya, İtalya ve Portekiz’e pay kaptırdı.

2024 yılının, Türkiye’de üretilen ayakkabının daha pahalı hale gelmesinin ardından yaklaşık 70 milyon çiftlik bir ithalat oranı ile kapanacağını kaydeden Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, “Türkiye’de üretmek pahalı, ithal getirmek daha ucuz. Yıl sonu itibarıyla ithalatın 70 milyon çifti geçeceğini öngörüyoruz çünkü ilk 9 aylık rakamlar 55-60 milyon çift seviyesindeydi. 2 yıl öncesine kadar 25-30 milyon seviyesindeydik. Daha önce 70 milyonluk rakamlara hiç ulaşmamıştık. En fazla 50-55 milyonları görmüştük. Değer olarak 1.5 milyar doların üzerinde bir rakama doğru gidiyor” dedi.

ARALIKTA İŞSİZLİK DALGASI

Son iki yılda azalan siparişlerle istihdamda kayıp yaşadıklarını kaydeden İçten, 2025 yılı asgari ücret kararının hem istihdam hem de üretimin geleceğini belirleyeceğini aktardı.

Son bir yılda 350 bin kişilik istihdamın 70 binini kaybettiklerini söyleyen İçten, “280 bine düştük. Eğer asgari ücrette bir sübvansiyon olmaz ise 2024’te 200 binin altına bile ineriz. Üretimi destekleyecek paketler devreye girmezse aralık ayı içinde işçi çıkışlarında da yoğunlaşma göreceğiz. Bu şekilde devam ederse kapanan çok firma olur. İstihdamı kaybettiğimiz gibi fabrikaları da kaybediyoruz” diye konuştu.

Üretici evini yazlığını satıp işine yatırdı

Sektörün yılın son çeyreğinde son bir umut olarak işine sermaye yaratmaya çalıştığını kaydeden İçten, “Son atımlık bir kurşun ile evini arabasını yazlığını satıp işlerine katan pek çok sanayici var. Kurun olması gereken değerlere çıkarılmayacağını düşünürsek zorlanan ayakkabı sektörünün içinden çıkılamaz hale geleceğini öngörüyoruz” dedi.

Önceki yıllarda 10 dolara üretilebilen bir ayakkabının şu anda fiyatının 14 dolara çıktığını dile getiren İçten, Çin’in sektöre ağırlığını koyduğunu, ithalatta İtalya’nın ve markalı ayakkabının ön plana çıktığını aktardı.

4 ayakkabıdan biri e-ihracatla gitti

Sektörde yaşanan bu karamsar tabloyu bir miktar iyileştiren ise e-ihracat oldu. Bu yılı 1 milyar dolara yakın bir ihracat ile kapatmayı hedeflediklerini kaydeden İçten, “İhracat tarafında 2023-2024’te hiç hesapta olmayan e-ihracat devreye girdi. Orada 250-300 milyon dolar seviyesine ulaştı. O ihracat rakamı olmasaydı bizim ihracat kaybımız çok fazla olurdu” dedi.